2022 FIFA Dünya Kupası için geri sayım başlarken, Katar’da düzenlenecek olan turnuva insan hakları ihlalleri, rüşvet ve sahte taraftar iddiaları, cinsiyetçi ve homofobik açıklamalar ile tarihin en tartışmalı Dünya Kupası olma niteliği taşıyor.
EN AZ 6 BİN 500 İŞÇİ İNŞAATLARDA ÖLDÜ
Hak ihlallerine ilişkin tartışmalar sürerken, işçi hakları üzerine uzmanlaşan Londra merkezli insan hakları örgütü Equidem’in yayınladığı raporda, turnuvanın yapılacağı stadyumların inşa sürecinde çalışan birtakım personellerin maaşlarını alamadıkları, çok sıcakta çalışmaya zorlandıkları ve kimi işleri alabilmek için kendilerinden fiyat talep edildiği üzere sonuçlara varılmıştı. Katar’ın 2022 Dünya Kupası maçlarına ev sahipliği yapma hakkını kazandığı 2010 yılından bu yana 6 bin 500’den fazla çalışanın makûs şartlar nedeniyle öldüğü belirtiliyor.
Ancak Doha, ‘stadyumlarının inşasıyla bağlantılı’ 37 mevt olduğunu ileri sürüyor.
‘İNSAN HAKLARI EVRENSELDİR VE HER YERDE GEÇERLİDİR’
FIFA Lideri Gianni Infantino da açıklamalarıyla reaksiyon çekiyor. Kasım ayı başında, Infantino ve Genel Sekreter Fatma Samoura’nın imzasının bulunduğu mektupta, Dünya Kupası’nda yer alacak 32 ülkeye “Lütfen artık futbola odaklanalım” daveti yapıldı.
“Futbolun bir boşlukta yaşamadığını biliyoruz ve birebir biçimde dünyanın her yerinde siyasi nitelikte birçok zorluk olduğunun da farkındayız. Lakin lütfen futbolun var olan her ideolojik yahut siyasi savaşın içine sürüklenmesine müsaade vermeyin” ifadelerinin yer aldığı mektuba, Dünya Kupası’na Avrupa’dan katılacak 13 ülkenin 10’unun federasyonundan ortak yanıt geldi: “İnsan hakları üniversaldir ve her yerde geçerlidir. Her ülkenin kendi sıkıntıları olduğunun şuurundayız ve Fifa’nın çeşitliliğin güç katacağına dair görüşüne katılıyoruz. Fakat çeşitlilik ve müsamaha insan haklarını benimseyerek olur.”
‘AYRIMCILIK VE ŞİDDET KÖRÜKLENİYOR’
İşçi hakları tartışmalarının yanı sıra LGBTİ+ hakları da hükümetlerden ve FIFA idaresinden gelen açıklamalarla gündemdeydi. Homofobik kelamlarıyla reaksiyon çeken Katar’ın Dünya Kupası Elçisi Khalid, eşcinselliğin ‘akılda bir hasar’ olduğunu savunmuş, İnsan Hakları İzleme Örgütü ise Salman’ın kelamlarının ‘zararlı ve kabul edilemez’ olduğunu belirtmişti. İnsan Hakları İzleme Örgütü, LGBTİ+ hakları kıdemli araştırmacısı Rasha Younes, şu tabirleri kullanmıştı:
“Katar hükümetinin bu yanlış bilgiye karşı çıkmaması, Katar’da yaşayan LGBT bireylerin yaşamları üzerinde, onlara yönelik ayrımcılık ve şiddeti körüklemekten, devlet destekli din değiştirme uygulamalarına maruz bırakılmalarını meşrulaştırmaya kadar uzanan önemli bir etkiye sahip.”
All Out isimli sivil toplum kuruluşu Zürih’teki FIFA müzesi önünde protesto düzenlemiş, Katar’daki hak ihlallerine yönelik “FIFA’nın artık göz yummaması ve sorumluluk alması gerekir” davetinde bulunmuştu.
SAHTE TARAFLAR SAVLARI: ‘KATAR’I KÜÇÜK DÜŞÜRME GİRİŞİMİ’
Dünya Kupası, son günlerde ‘sahte taraftar’ iddiasıyla da eleştirilerin odağında. Doha yönetiminin, turnuvaya yeterli ilginin gösterilmemesi nedeniyle para ve bilet karşılığında Avrupa kıtası da dahil birçok ülkeden taraftar kiraladığı öne sürülüyor. Sosyal medyada da birçok kullanıcı tarafından paylaşılan görüntülerde, Pakistan vatandaşı olduğu iddia edilen taraftarların Dünya Kupası için bir süredir Katar’a geldiği argüman ediliyor. Argümanlar ortasında Katar hükümetinin taraftar başına 10 dolar, 3 öğün yemek ve fiyatsız konaklama imkânı sağladığı da yer alıyor.
İddiaların ‘asılsız’ olduğunu savunan 2022 FIFA Dünya Kupası CEO’su Nasser Al Khater, “Bu, 30 yılı aşkın bir süreden bu yana Katar’da yaşayan bir küme insanı küçük düşürme teşebbüsüdür. Katar vatandaşlarının birden fazla futbolu çok seviyor. Bu tezlerin büsbütün temelsiz olduğunu teyit ediyoruz” değerlendirmesinde bulunmuştu.
ŞİKE VE RÜŞVET: YOLSUZLUK SORUŞTURMASI, ‘MAÇI KAYBEDİN’ TALEBİ
Geçtiğimiz günlerde, 2022 FIFA Dünya Kupası’nda Ekvadorlu futbolculara şike teklifinde bulunulduğu iddia edilmişti. Yazar ve araştırmacı Amjad Taha, turnuvanın açılış maçında Ekvador ile karşılaşacak Katar’ın Ekvadorlu oyunculara maçı kaybetmeleri için rüşvet teklifinde bulunduğunu yazdı. Katar’ın, Ekvadorlu 8 futbolcuya 7.4 milyon dolar rüşvet teklif ettiği ve bu bilginin iki taraftan da doğrulatıldığı belirtildi.
Katar, geçmişte 2022 Dünya Kupası’nın kendilerine verilmesi için FIFA yetkililerine milyonlarca dolar rüşvet vermekle suçlanmıştı. 2011 yılında FIFA temsilcileri Kamerunlu Isaa Haaytou ve Fildişi Kıyılı Jacques Anouma’nın Dünya Kupası seçimlerinde Katar lehine oy kullanmaları için 1,5 milyon dolar rüşvet aldığı argüman edildi. Bu savlar sonrasında Dünya Kupası tertibinin 2022’de Katar’a verilmesine ait yolsuzluk soruşturması başlatıldı.
BOYKOT ÇAĞRILARI
Öte yandan, siyasetçiler ve insan hakları savunucuları, insan hakları ihlalleri nedeniyle Katar’daki turnuvanın boykot edilmesi çağrısında bulunuyor. ‘2022 Katar’ı Boykot’ kampanyası, insanları kendi prosedürleriyle boykot etmeye teşvik ediyor.
Boykot davetlerine ait, geçtiğimiz günlerde açıklama yapan Katar Çalışma Bakanı Ali Bin Semih Al Marri, “Boykot çağrıları yapanlara sormak istiyorum. Daha önce hiçbir Dünya Kupası organizasyonunu boykot ettiniz mi? Neden şimdi sadece Katar’da düzenlenen organizasyona odaklanıyorsunuz? Daha önce yapılanları örneğin 2018’dekini izlediniz mi?” demişti. (DIŞ HABERLER)
